Suyun birinci ne vakit oluştuğuna dair yeni araştırma

İngiltere’deki Portsmouth Üniversitesi’nden kozmolog Daniel Whalen ve takımı, erken cihan şartlarında iki farklı yıldızın patlamasını sanal ortamda simüle etti. Sonuçlar, kainatın oluşumundan sadece 100 milyon yıl sonra su oluşumu için gerekli şartların mevcut olduğunu gösterdi.

Bugünün yıldızları, çekirdeklerinde bol ölçüde oksijen barındırıyor. Fakat kainatın birinci yıldızları neredeyse büsbütün hidrojen ve helyumdan oluşuyordu. Bu yıldızlar çok sıcak ve kısa ömürlüydü, bu yüzden izlerini tespit etmek sıkıntı. Lakin James Webb Uzay Teleskobu (JWST), bu yıldızlara dair birinci direkt delilleri ortaya çıkarıyor olabilir.

Araştırma grubu, Güneş’ten 13 kat ve 200 kat daha büyük iki yıldızın patlamasını simüle etti. Bu süpernova patlamaları, oksijenin oluşmasına imkan sağlayacak kâfi sıcaklık ve basıncı oluşturdu. Patlamanın akabinde, 1.630 ışık yılına kadar uzanan gaz bulutları süratle soğudu ve bu süreçte moleküler hidrojen (H₂) oluştu.

Soğuyan gazlar, bilhassa süpernova kalıntılarının ağır bölgelerinde hareket ederken, oksijen atomları hidrojen ile çarpışarak su moleküllerini oluşturmaya başladı.

Araştırmacılar, bu ağır bölgelerin daha sonra ağır elementler bakımından varlıklı yeni yıldızların ve gezegenlerin doğumuna sahne olabileceğini düşünüyor. Bu da su barındırabilecek potansiyel gezegenlerin, kainatın kestirim edilenden çok daha erken periyotlarında oluşabileceği manasına geliyor.

Ekip, birebir bölgede birden fazla yıldızın doğup patlamasının su oluşum sürecini daha da hızlandırabileceğini belirtiyor. Lakin gaz yoğunluğunun düşük olduğu bölgelerde, süpernova patlamaları oluşan suyu yok edebilir. Ağır bulut çekirdeklerinde ise toz parçacıkları, su moleküllerini ziyanlı radyasyondan koruyarak hayatta kalma talihlerini artırabilir.

Bu hesaplamalara nazaran, erken galaksilerde üretilen su ölçüsü, Samanyolu’ndaki su ölçüsünden sırf 10 kat daha az olabilir. Bu da, ömrün temel bileşenlerinden biri olan suyun, kainatın birinci periyotlarında bile çokça bulunmuş olabileceğini gösteriyor.

Kaynak: Sözcü