4.4 milyar yıllık magma okyanusunun kalıntıları ortaya çıktı

Toronto’daki York Üniversitesi’nden gezegen fizikçisi Charles-Édouard Boukaré liderliğindeki araştırma, gezegenin kristalleşmeye nereden başladığına bakılmaksızın, derin mantoda mutlaka bir magma denizi oluştuğunu ortaya koydu.

Araştırmaya göre bu erimiş yapı, bugün mantoda sismik dalgaların yavaş geçtiği gizemli “büyük düşük kayma hızına sahip bölgeler” (LLVP) olarak bilinen anormalleri açıklayabilir. Bu bölgelerin okyanus kabuklarının kalıntıları mı yoksa 4.4 milyar yıl öncesinden kalan magma denizleri mi olduğu uzun süredir tartışma konusuydu.

Boukaré, elde edilen bulguların Dünya’nın geçmişine dair anlayışımızda büyük bir fark yaratabileceğini belirtti ve “Bu, çekirdek ile manto arasındaki ısı iletimini etkileyebilir. Hatta tektonik plakaların konumunu bile değiştirebilir.” ifadelerini kullandı.

Yeni model, hem jeokimyasal veriler hem de sismik ölçümleri bir araya getirerek Dünya’nın katılaşma sürecini simüle etti. Özellikle bazı iz elementlerin magmada kalma eğilimleri, mantonun ne zaman ve nasıl katılaştığını anlamada kilit rol oynadı.

Model, yüzeyde ince bir katı kabuğun oluşup daha sonra mantonun derinliklerine batmasıyla başlayan sürecin, demir oksit açısından zengin ve düşük erime noktasına sahip katıların tekrar eriyerek mantonun dibinde kalıcı bir eriyik bölge oluşturduğunu gösterdi.

Araştırmacılar, bu magma denizinin gezegenin bugünkü davranışlarını bile etkileyebilecek kadar derin bir “hafıza” taşıdığını vurguluyor. Boukaré, “Eğer gezegenin ilk koşullarını anlayabilirsek, zaman içinde nasıl evrileceğini de tahmin edebiliriz” dedi.

Bir sonraki adımda modelin daha fazla iz element ile geliştirilmesi planlanıyor. Ayrıca aynı senaryonun Mars gibi diğer kayalık gezegenlerde de geçerli olup olmadığını araştırmak da bilim insanlarının gündeminde. Boukaré’ye göre, bu “magma okyanusu” sadece Dünya’ya özgü olmayabilir.

Kaynak: Sözcü